Duraklamanın Gücü: Sessizlik Anları ve Erken Dil ve Duygusal Gelişim

Erken çocukluk eğitimi alanında geçirdiğim 22 yıl boyunca, sessiz anların hem duygusal hem de dilsel gelişimi desteklemedeki faydalarını gözlemledim. Bu yazıda, öğretmenlerin sessizlik anlarını dahil etmesi ile çocukların bu alanlardaki gelişimi arasındaki bağlantıyı daha ayrıntılı açıklıyorum. Eğitimcilerin genç çocuklarla etkileşimlerinde bu sessiz anları benimsemeleri ve bu uygulama üzerine düşünmeleri için birkaç strateji sunuyorum.

Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Kasıtlı Sessizlik

On beş yıl boyunca, laboratuvar okulu ortamında çocuk gelişimi derecesi almayı hedefleyen lisans ve yüksek lisans stajyerlerine mentorluk yaptım. Stajyerlerden biri olan Sheerin, teselli edilemeyen sekiz aylık bir bebekle ilgili yardımımı istedi. Sheerin paniğe kapılmıştı ve çocuğa yardım etmek için aklına gelen her şeyi denemişti—uykuya yatırmak, bezi değiştirmek ve beslemek. Yine de çocuk ağlamaya devam etti. Sheerin'e, diğer stajyerler ve çocukların hepsi yerde otururken sakin bir şekilde yaklaştım ve ona dedim ki, “Sadece onun sıkıntısında yanında ol. Sakin varlığınla ona orada olduğunu güvence altına alırsan, bir kelime bile söylemene gerek yok. Her şey yoluna girecek.” Sheerin tam olarak bunu yaptı ve yavaşça ama emin bir şekilde bebek sakinleşti.

Düşüncelerimizi işlemek için sessizliğe ihtiyacımız var. Daha sessiz bir ortamda daha iyi odaklanırız ve sessizlik sınırlı bilişsel kaynaklarımızı yenilemeye yardımcı olur. Gerçekten de, “sessizlik, zihnin çevresinden bilgiyi kaydetmesi için hayati öneme sahiptir; böylece, genellikle sessizlikte olan inaktivite, beyin aktivitesini en çok teşvik edendir” (Brown 2019, 28). Gürültülü seslerin ve dikkat dağıtıcı gürültülerin hakim olduğu bir çağda sessizlik hayati öneme sahiptir.

Çocukla derin bir bağ kurmamıza yardımcı olan sessiz varlığımızın gücünü sıklıkla küçümseriz. Bir yetişkinin bilinçli sessizliği, çocukların duygusal yükü yüksek, sıkıntılı anlarında müdahale stratejisi olarak eş-düzenleme dilini öğrenmelerine yardımcı olur (Tavares 2022). Buna “sevgi dolu sessizlik” demeyi düşündüm. Sevgi dolu sessizlik, davranışın altında yatanı konuşur ve görünüşte rahatsız edici duyguların onurlandırılması, ilgilenilmesi ve tanınması için alan ve zaman yaratır. Bu stratejiyi yazmak çok kolay olabilirken, uygulamak çok zor olabilir. Ancak küçük çocuklar, duygularını öğrenmek ve yönlendirebilmek konusunda bilinçli öğretmenlere ihtiyaç duyarlar.

Dil Gelişimini Desteklemek İçin Duraklama

Bebeklerle çalışmalarımda, duraklamanın gücüne şahit oldum. Duraklama, bir bebeğin duyduğu kelimelerin seslerini işlemesi ve istedikleri şekilde yanıt vermesi için zaman tanır. Bebeklerin beyinleri, kelimeleri oluşturmak için gerekli olan çeşitli sesleri anlamaya yeni başlar. Bu genellikle sesimizin tonunu içerir (Kuhl 2004), örneğin bir soru sorduğumuzda sesimizin tonu değişir. Çoğu zaman, bebeklere duyduklarını işlemeleri için daha fazla soru sorulmadan önce zaman verilmez. Sık sık duraklayarak bir eğitmen, bir bebek veya çocuğa ses çıkarması için zaman verebilir. Bu, onların karşılıklı olarak aktif katılımcı oldukları bir alışverişe dönüşebilir. Bir bebeğin sesli alışverişlerde aktif katılımı, yetişkin dil girdisiyle birlikte (Soderstrom 2007), çocuk konuşması ve konuşma gelişimi için temel oluşturur (Golinkoff ve diğ. 2015; Oller ve diğ. 2019). Kitap okumak, yaptığınız şeyi anlatmak ve kafiyeli tekerlemeler ve şarkılar söylemek, erken dil öğrenimi ve gelişimi için hayati önem taşır, ama duraklama ve sessizlik de önemlidir. Durakladığımda bebeklerin ve çocukların tepki verdiğini öğrendim.

Bunu denemek için, bir bebeğe bir soru sorun, sonra gözlerinin içine bakın ve duraklayın (duraklamanızı hatırlatmak için sessizce üçe kadar saymayı deneyin). Tecrübeme göre, biraz duraklama olduğunda çoğu bebek tepki verir. Gülümserler, gülerler, “ahh” derler veya gevezelik ederler. Bunun bir uzantısı olarak, defalarca duydukları kelimeleri ve ifadeleri düşünün, bu da çok küçük çocukların seslerdeki kalıpları fark etmelerini sağlar. Örneğin, bebekler tanıdık şarkıların seslerindeki kalıpları fark etmeye başlayabilir (Holliday, t.y.). Bir şarkının son kelimesini çıkarmayı deneyin. Bebeklerin ve çocukların sizin için bitirebildiğini görmek sizi şaşırtabilir. Bir duraklama, onların seslerle ve hatta kelimelerle deney yapmalarına yardımcı olur. Bebeklerle ve çocuklarla konuşurken (ve şarkı söylerken) sessiz duraklamaları dahil ettiğimizde, erken dil öğrenme ve gelişimlerine destek olur.

Yansıtmanın Önemi

Saygılı ve duyarlı bebek ve çocuk eğitimi, onların yanıt vermesi için zaman ve alan sağlamakla ilgilidir. Bu, erken çocukluk eğitmeninin sabrını ve deneyimini gerektirir. Uygulamalarımız üzerine düşünmek, sessizliğin genç çocukların gelişimindeki rolünü anlamamıza ve takdir etmemize yardımcı olabilir.

Bir mentr olarak, stajyerlere bebeklerle olan etkileşimlerini günlüğe nasıl kaydedeceklerini ve diğerlerinin bebeklerle diyalog esnasındaki etkileşimlerini dikkatlice nasıl gözlemleyeceklerini öğrettim. Günlük tutma ve gözlem yapma, erken çocuk eğitimcileri için önemli bir beceridir. Bu beceriler, uygulamalarımızı geliştirmemize, yaptığımız şeylerin nedenini ve uygulamalarımızı nasıl iyileştirebileceğimizi derinlemesine anlamamıza yardımcı olabilir. Aynalama, bilinçli ve etkili öğrenmenin ayrılmaz bir parçasıdır.

Bunu denemek için, durakladığınızda ne olduğuna dikkat edin: bir bebekle etkileşim sırasında başka bir cümle kurmadan önce, bebeği ve kendinizi gözlemleyin. Duraklamanın ne etkisi oluyor?

Duraklamanın gücünün sizi de etkilediğini görebilirsiniz.

Çeviren: Candan Çalışkan

Kaynak: https://www.naeyc.org/resources/blog/the-power-of-pause